Maand: augustus 2017

De Bemiddelaar

Het verhaal van de bruine banaan
‘Al jaren eet ik alleen maar bruine bananen. Bananen die zo net tegen hun uiterste eetbaarheid aanzitten. Met een bijna bruine buitenkant en een beetje bruine binnenkant. Verse bananen vind ik lekkerder. Ze smaken anders, frisser, steviger. Gewoon lekkerder. De  bananen die ik koop zijn aan het begin van de week voor de kinderen. Omdat ik graag wil dat ze fruit eten en dat ze wat te kiezen hebben, eet ik aan het begin van de week geen bananen.
Halverwege de week zijn de bananen niet op en ondanks aanmoedigen worden ze ook niet meer gepakt. “Ze zijn niet meer lekker, pap,” is de reactie. Vijf bananen weggooien is zonde. Dus nu kan ik ze wel eten. Ik moet ze eten. Alle vijf, en snel, want anders moet ik ze weggooien. Dan zijn ze zelfs mijn grens voorbij. En echt lekker zijn ze dan niet… ik eet ze tegen heug en meug op.
Bananen zijn zo een metafoor voor zaken in het leven die ik fijn of belangrijk vind of graag wil. Ik laat eerst een ander voor. Toch stel ik het niet zo lang uit dat ik mijn kans misloop. De tragiek zit hem er ook in dat de ander zich dit helemaal niet bewust is, waardoor mijn gedrag niet gezien of gewaardeerd wordt. 
Mijn overtuiging zegt me dat als ik zeven bananen koop voor een week, er één banaan is voor elke dag. Wanneer mijn zoon ze aan het begin van de week alle zeven in een smoothie stopt vraagt hij mij om nieuwe bananen te kopen. Ze zijn immers op. Hoe anders kun je er dus tegenaan kijken? Het is geen kwestie van gelijk hebben, of correct zijn. Voor een win-win kan ik zorgen door in deze situatie vooral voor mijn eigen wensen op te komen. Mijn gezinsleden komen immers echt niets tekort.’

Alles komt goed.
‘Ik ontspan als de sfeer goed is, als er geen onenigheid heerst. Dan ben ik op mijn gemak. Ik vind het fijn wanneer iedereen met elkaar overweg kan. Ik kom liever niet voor verrassingen te staan, ik vind het prettig wanneer we vasthouden aan bestaande routine. Waarom zou je iets veranderen als het goed werkt?’ De Bemiddelaar of Vredestichter kan op de ‘automaat’ gaan en veel werk verzetten. Het volgen van routine schakelt het besef van het hebben van een eigen agenda uit.

‘Ik krijg energie door mijn omgeving, door het enthousiasme dat anderen voor bepaalde projecten hebben. Met het nemen van risico’s ben ik wat voorzichtig en ik voel me veiliger wanneer de route bekend is. Het nemen van een beslissing kan ik uitstellen door eindeloos informatie te verzamelen. Ik kan soms belangrijke dingen voor me uitschuiven, terwijl minder belangrijke zaken wel worden afgehandeld. Vaak krijg ik op het allerlaatste moment een uitbarsting van energie zodat ik alles nog op het laatste nippertje haal.’

De slapende reus
‘Ik vind het lastig om de confrontatie aan te gaan. Meestal ga ik confrontaties en mogelijke conflicten die daardoor ontstaan, uit de weg want ze vormen een bedreiging voor de harmonie. Door problemen op te lossen voor een ander en te doen wat de ander wil, zorg ik er eigenlijk voor dat een ander zo makkelijk mogelijk door het leven gaat. Soms vraag ik me wel eens af: Waarom ben ik er altijd voor anderen? Waarom hoort niemand mij? Dan kan ik me wel wat boos voelen. Die boosheid maakt me bang, want daar kunnen conflicten uit voortkomen. Ik trek de stekker er dan uit bij mezelf en ga muziek luisteren of slapen. Op die manier demp ik de energie, zodat hij naar binnenslaat waarna er geen weg meer naar buiten is. Wanneer ik me bewust word van mijn boosheid, is mijn eerste reactie om tegen mezelf te zeggen: het is het niet waard. Ik weet niet eens of ik echt boos ben.’

De uitnodiging van het Enneagram voor de Bemiddelaar is om meer in contact te komen met zijn eigen wil en zijn eigen ruimte op te eisen. Meer initiatieven te nemen, actief en resultaatgericht te zijn. De Bemiddelaar in beweging heeft zo’n uitstraling dat hij anderen met zich meetrekt. Wanneer hij laat zien wie hij is, zijn eigen stem laat horen, zijn grenzen stelt krijgt hij zijn eigen kleur. De Bemiddelaar die zichzelf niet meer opgeeft om een ander van dienst te zijn, gaat het conflict niet langer uit de weg en volgt zijn eigen pad.

 Schilderij van Vicky Capitein

Enneagramtype ACHT, de Leider of de Baas  kan tegen een stootje. Het is een knokker die zich moeilijk laat leiden. Het is iemand die ’s nachts als het doodstil is op straat, gewoon door het rode licht rijdt. Iemand die de regels bedenkt maar ze zelf met een glimlach aan zijn eigen laars lapt. Af en toe komt het woedende, kleine jongetje of meisje naar buiten dat vindt dat hij alles kan maken.

‘Conflict is contact. Ik kan heel boos en opvliegend zijn. Ik gooi het eruit en dan is het klaar. Mijn motto: laat je niet overheersen door anderen! Wees zelf sterk zodat anderen geen macht over je hebben.’

Van buiten hard, vanbinnen zacht.
‘Ik ben niet zo sterk als ik lijk. Onder mijn pantser heb ik een klein hartje en als je dat weet te raken, mag je alles. Ik ben ook maar een mens met mijn kwetsbaarheden. Die stop ik wel goed weg. Alleen mensen die ik volledig vertrouw weten hoe ik in elkaar zit.’
‘Ik houd van vechten. Het gevoel dat ik sterk ben, voelt voor mij lijfelijk ook lekker. Het is voor mij belangrijk om controle te hebben over de dingen om me heen. Ik bepaal zelf.
Ik kan excessief zijn in alles. Te hard werken, te laat opblijven, te veel feesten, te hard autorijden, te veel drinken, te lui zijn. Geen middenweg. Ik daag mensen uit en neem hun ruimte in zonder dat ik me daar altijd van bewust ben. Ik reageer primair; ik voel iets en dat uit ik direct. Daarin ben ik wel eens wat te heftig. Soms neem ik gewoon de touwtjes in handen terwijl de dingen lekker lopen. Daar doe ik niet altijd goed aan. Dat merk ik pas later, als het te laat is. Als ik geen respect heb voor iemand, dan vertrek ik. Zonde van mijn tijd en energie.’

‘Ik heb een hekel aan apathie, gebrek aan energie, mensen die er maar half voor gaan. Aan inconsequente en slappe mensen. Of mensen die te behoedzaam te werk gaan. Dat maakt het duiveltje in mij wakker. Die zou ik dan wel een flinke schop willen geven om ze te laten bewegen. Ik zoek de confrontatie om er energie in te krijgen. Voor mij is dat niet negatief. Ik wil kijken hoe ver ik kan gaan en waar het punt ligt waarop iemand aangeeft dat het genoeg is. Doe in ieder geval iets. Ik vind het spannend en zoek de kern op in mensen. Laat ze maar boos worden en van zich afbijten. Daar kan ik mee omgaan. Het is voor mij veel lastiger om om te gaan met mensen die zich terugtrekken. Of met mensen die zichzelf niet willen laten zien. Ik blijf dan net zo lang prikken tot ik toch een of andere reactie krijg. Ik raak ook geïrriteerd door incompetentie, zwakheid. Luie mensen met verborgen agenda’s, daar kan ik helemaal niet tegen. Dat maakt me hels. Verder gebrek aan of verkeerde informatie. Ik vind het jammer wanneer mensen doorzettingsvermogen missen. Ik geniet ervan mensen te zien groeien, dat is zo mooi. Mensen ervan te overtuigen dingen te doen waarvan ze dachten dat ze het niet konden. Dat geeft mij voldoening.’

De uitnodiging van het Enneagram voor de Baas is om meer mildheid en geduld toe te laten. Onbevangen en zonder snelle oordelen de realiteit te accepteren en de zachtere kanten in zichzelf wakker te laten worden. Meer open en accepterend te zijn en het pantser wat laten zakken. Onkwetsbaarheid met kwetsbaarheid verbinden, kracht met zwakte en hardheid met compassie. Dat maakt een wereld van verschil. Kracht betekent dan voor de Leider in verbinding staan met zowel zijn kwetsbare als zijn machtige kant zodat hij in staat is beide kanten in zichzelf toe te laten. Met zachte hand en mildheid is de Baas dan een zeer krachtige leider.

Na de Loyalist met zijn worst case scenario, staat Enneagramtype ZEVEN, de Optimist met best case scenario in de zon.

En ook als het regent…

‘Er is altijd wel ergens een plekje waar de zon schijnt. Ik ervaar een positief levensgevoel en een prettige lichtheid van het bestaan. Dat maakt mij een vrolijk mens. Ik ben een onwijs grote geluksvogel.’

Voor de Optimist is niets belangrijker dan het vinden van vrolijkheid, geluk en plezier.

‘Ik ben een vrijbuiter en focus me op geluk. Ik word super blij van leuke en spannende uitdagingen. Natuurlijk loopt het weleens fout af en ga ik op mijn bek, maar die keuze en afweging om iets te doen, wil ik wel zelf hebben gemaakt. Lachen doe ik veel en ook maak ik graag anderen aan het lachen. Voor het woordje moeten ben ik allergisch! Ik moet helemaal niets. Zeuren kan ik van niemand hebben en met mensen die voor me willen bepalen, wil ik het liefst niets te maken hebben. Ik kan spontaan ideeën krijgen en ze ook impulsief uitvoeren. Dat is niet altijd makkelijk voor mijn omgeving.’

De Optimist is vaak rusteloos en hyperactief. Slim, snel en hij neigt ertoe om te overdrijven en zich mee te laten slepen door zijn enthousiaste gevoelens. Terugkijken op zijn leven, zal hij niet vaak doen. En hij ziet het al helemaal niet zitten om nare ervaringen te herbeleven. ‘Als ik iets vervelends één keer heb meegemaakt, vind ik het wel genoeg zeg!’
Hij ontsnapt aan pijnlijke emoties door zichzelf extreem bezig te houden met nieuwe en leuke ervaringen; leidt zichzelf af door positieve gedachten te denken, te dromen over leuke dingen en nieuwe uitdagingen aan te gaan. De Optimist of Levensgenieter is een snelle denker die zijn keuzes maakt op basis waarvan hij zich happy voelt op dat moment.

De uitnodiging van het Enneagram voor deze vrolijke rebel is soberheid. Soberheid in de betekenis van matiging, geduld en zelfbeheersing. Het leven met een nuchtere en meer realistische blik zien zoals het werkelijk is. Er is geen licht zonder schaduw. De Optimist kan aangenaam verrast worden wanneer hij kennismaakt met zijn schaduwkanten en zo ontdekt dat zijn leven meer inhoud en betekenis krijgt.

Enneagramtype ZES, de Loyalist

‘Ik ben een vat vol tegengestelde onzekere zekerheden. Teruggetrokken en rustig, maar ook excentriek en zelfs soms flamboyant. Het ene moment ben ik bang en afwachtend, het andere moment doe ik roekeloos iets wat ik eigenlijk niet durf. Ik heb altijd een keerzijde in mijn hoofd. Ook is er altijd een stemmetje in mijn hoofd dat alert is en dat mij waarschuwt. Dat moet ook want niets is wat het lijkt.’

Angst is een goede en oude bekende van deze persoonlijkheid. De grootste angst van de Loyalist is misschien wel zijn angst voor het onbekende. Het onvoorspelbare. ‘Angst is mijn maatje, hij zit altijd op mijn schouder om me voor van alles en nog wat te waarschuwen. Niet dat ik me laat tegenhouden hoor.’  Daarom wordt dit type ook wel het moedigste van alle Enneagramgetallen genoemd. Want hoe groot zijn of haar schrik ook is,
uiteindelijk zegeviert zijn moed.

Twee kanten van de Loyalist
Een belangrijk punt om van een Loyalist te weten is dat hij twee kanten heeft. Eén kant – de fobische – is voorzichtig en gaat gevaar uit de weg. De andere kant – de counter fobische – zoekt het juist op en tart het. Iemand met hoogtevrees gaat bergbeklimmen of bungeejumpen. Het gaat om de ‘rush’. Deze twee kanten kunnen binnen één persoon in minder of meerdere mate een rol spelen. ‘Ik noem het mijn engeltje en duivel op mijn schouders.’ Daarom is het bij een Loyalist altijd een beetje dubbel.

Waar de fobische Loyalist angst en enge dingen het liefst vermijdt, gebruikt de counter fobische – de roekeloze – Loyalist een tegengestelde strategie om met zijn angst om te gaan. ‘Ik zoek dreigend gevaar op. Ik ben nergens bang voor. Kom maar op. Ik ben de angst vóór. Als het eng is en niemand durft, ben ik haantje de voorste. Dan doe ik het juist om te bewijzen dat ik het durf. Eigenlijk voelt het allemaal als een soort rusteloos op zoek zijn naar veiligheid, naar zekerheid. En die is er natuurlijk nooit.’

De uitnodiging van het Enneagram voor de Loyalist is bewust te leren stoppen
met piekeren door zich te realiseren dat het de verkeerde kant op fantaseren is. Oefenen om andere – meer positieve – gedachten te denken. Ook meer durven vertrouwen op zijn of haar eigen kracht door langzaam maar zeker de veilige comfortzone te vergroten. Het toetsen van angsten en zorgen bij anderen kan ook een eyeopener zijn want vaak dreigt er geen gevaar.